W różnych krajach świata różnie podchodzi się do możliwości zawierania małżeństw: w jednych państwach okres ten jest z naszego punktu widzenia bardzo wczesny, inne kategorycznie zabraniają wchodzenia w związki małżeńskie poniżej określonej bariery wiekowej. W Polsce, generalną zasadą jest to, że ślub cywilny (a co za tym idzie, także ślub konkordatowy) można zawrzeć po ukończeniu osiemnastego roku życia. Jakie można znaleźć od tego odstępstwa?

Kiedy można zawrzeć ślub przed osiemnastymi urodzinami?

Zdecydowana większość prawnych regulacji w naszym państwie obowiązuje jednakowo dla kobiet i mężczyzn – wszyscy są przecież wobec prawa równi. W tym jednym przypadku, ustawodawca odchodzi jednak poważnie od obowiązującej zasady. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje bowiem, że za uprzednim zezwoleniem sądu rodzinnego, kobieta może zawrzeć związek małżeński po ukończeniu lat szesnastu. Aby uzyskać wymagane zezwolenie, muszą być ku temu ważne powody, musi być to też zgodne z interesem rodziny (jest to zresztą jedna z ogólnych dyrektyw polskiego prawa rodzinnego). Co może być rzeczonym ważnym powodem? W praktyce najczęściej będzie to zajście kobiety w ciążę. Z dzisiejszego punktu widzenia wydaje się to nieco archaiczne, ale jeszcze niedawno w strachu przed społecznym osądem, rodziny decydowały się na ekspresowy ożenek, nawet i nastolatków, którzy „wpadli”.

Błąd co do wieku – unieważnienie?

Jeżeli z jakiegoś powodu np. urzędniczego błędu, doszło do zawarcia małżeństwa pomimo nie osiągnięcia przez którąś ze stron wymaganego ustawą wieku, każdy z małżonków może żądać unieważnienia małżeństwa – ewentualne stosunki majątkowe reguluje się wówczas wedle przepisów o rozwodzie. W trosce o byt rodziny, ustawodawca zabrania jednak unieważniania małżeństwa, jeżeli z chwilą wystąpienia z powództwem wymagany wiek został osiągnięty. Kolejnym obostrzeniem jest to, że jeżeli kobieta zaszła w ciążę, mężczyzna nie może starać się o unieważnienie małżeństwa – choćby wskazana kobieta nie osiągnęła jeszcze wymaganego wieku. Może zdarzyć się też, że kobieta między 16. a 18. rokiem życia wejdzie w związek małżeński bez stosownego zezwolenia ze strony sądu. Co prawda nie ma tego zapisane literalnie w kodeksie, ale przyjmuje się, że możliwe jest następcze zezwolenie sądu opiekuńczego, które konwalidować będzie zawarty wcześniej związek.